Với những người trẻ, việc kết hôn mang ý nghĩa về một bước chuyển mình nâng cấp cuộc sống. Bạn trông đợi về người bạn đời phù hợp và mối quan hệ hôn nhân góp phần vào việc phát triển bản thân. Thật hào hứng phải không? Cẩn thận đấy, nhà nghiên cứu Eli Finkel tại Đại học Northwestern đã cảnh báo về các mối quan hệ này như một sự "nghẹt thở hôn nhân".
Như đã đề cập trong bài viết "Vì sao chúng ta khó tìm bạn ở tuổi 30", khi càng lớn, chúng ta càng khó kết bạn. Khi lập gia đình, chúng ta vô tình xem bạn đời như người thay thế tất cả mối quan hệ xã hội và kỳ vọng người bạn đời sẽ có khả năng đáp ứng tất cả nhu cầu tình cảm của bản thân.
Ví dụ trước đây bạn hay tám với hội bạn gái thân về lão sếp xấu tính trong công ty, thì bây giờ bạn sẽ trông đợi lão chồng của mình gật gù đồng ý trả lời "Ừ cái lão đấy quá tồi tệ!" và hưởng ứng theo những lời càu nhàu của bạn. Nhưng thật đáng tiếc là đàn ông họ không phản ứng như thế với những lời phàn nàn của phụ nữ. Họ chỉ ậm ừ cho qua chuyện, và rồi bạn sẽ hét toáng lên "Sao anh không quan tâm đến tâm trạng của tôi gì cả?!!"
Đó chính là hiện tượng "nghẹt thở" trong mối hôn nhân mà Finkel miêu tả. Trong xã hội hiện đại, chúng ta trông đợi bạn đời đáp ứng tất cả nhu cầu tình cảm, cũng như việc kỳ vọng mối quan hệ này sẽ giúp chúng ta hiểu được bản thân để có thể trở thành phiên bản hoàn hảo nhất của chính mình.
Nhưng thật khó để có thể đáp ứng nhu cầu của bạn đời mọi lúc mọi nơi, trong khi chúng ta còn phải làm việc quần quật từ sáng đến tối. Và thậm chí chúng ta còn phải nỗ lực để hiểu được bản thân mình là ai.
Để đối phó với "quá nhiều kỳ vọng", Finkel đã đưa ra ba giải pháp để xây dựng một mối quan hệ bền vững.
1) Tiếp nhận và phản ứng với tình huống một cách nhẹ nhàng và rộng lượng
Nghiên cứu về "fundamental attribution error" đã phân loại cách phản ứng của con người đối với những sự việc bất ngờ không như ý muốn. Một là đổ lỗi bản chất hay tính cách cho người phạm lỗi. Hai là cân nhắc về yếu tố môi trường trong nguyên nhân của hành động. Phần lớn chúng ta sẽ phản ứng theo cách thứ nhất, là tìm cách đổ lỗi cho tính cách của người gây ra sự việc.
Khi người bạn đời làm chuyện gì làm bạn không hài lòng, thay vì trách móc hay chì chiết về tật xấu nào đó "Anh ta lúc nào cũng đãng trí!", chúng ta có thể chuyển qua hướng lưu ý về sự thay đổi trong môi trường để hiểu và thông cảm cho đối phương "Chắc là công việc quá căng thẳng, nên mình sẽ bỏ qua cho lần này!"
Có rất nhiều yếu tố dẫn đến hành động, và chúng ta hoàn toàn có thể kiểm soát cách suy nghĩ và hướng tiếp nhận. Cách tiếp nhận bình tĩnh và nhẹ nhàng sẽ giúp chúng ta hài lòng hơn trong mối quan hệ, và đối phương chắc chắn cũng sẽ thấy thoải mái hơn.
2) Cân bằng nhu cầu cảm xúc với các mối quan hệ khác nhau (social diversification)
Nghiên cứu của Elaine Cheung tại Đại học Northwestern đã chứng minh người càng có sự đa dạng trong các mối quan hệ thân thiết sẽ càng cảm thấy hạnh phúc.
Thay vì thất vọng rằng nhu cầu cảm xúc của bản thân đã không được đáp ứng đầy đủ trong hôn nhân, chúng ta có thể tự hỏi liệu có cách nào khác chúng ta có thể thực hiện để đáp ứng cho nhu cầu này, thông qua những người bạn khác, hay thậm chí có thể tự do mình thực hiện?
Trông đợi người bạn đời cũng giống như đặt hết trứng vào một giỏ. Khi có chuyện gì xảy ra, dĩ nhiên bạn sẽ mất hết trứng, hay nói cách khác là hoàn toàn thất vọng vào hôn nhân. Khi biết cân bằng cảm xúc trong các mối quan hệ khác nhau, bạn sẽ hạnh phúc hơn, thoải mái hơn, và mối quan hệ hôn nhân cũng sẽ bền vững hơn.
Tham khảo: Why did marriage become so hard?
